لوله های پنج لایه و تک لایه دو نوع از لوله های پلیمری هستند که در سیستم های آبرسانی، گرمایشی، خنک کاری، فاضلابی و صنعتی کاربرد دارند. این دو نوع لوله با وجود شباهت های زیاد، تفاوت های قابل توجهی نیز دارند که در این مقاله به آنها اشاره خواهیم کرد.
معرفی لوله پنج لایه و تک لایه
لوله پنج لایه یا PEX-AL-PEX نوعی لوله ترکیبی است که از دو لایه پلی اتیلن با دانسیته بالا (PEX)، یک لایه آلومینیوم (AL) و دو لایه چسب تشکیل شده است. این لوله ها در سال های اخیر به عنوان گزینه مناسب برای سیستم های آبرسانی، گرمایش و خنک کاری در ساختمان ها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند. بسته به نوع پلیمر مورد استفاده، لوله های پنج لایه را می توان به سه دسته PE/AL/PE، PE-RT/AL/PE-RT و PEX/AL/PEX تقسیم کرد.
لوله تک لایه یا PP نوعی لوله پلیمری است که فقط از یک لایه پلی پروپیلن (PP) ساخته شده است. این لوله ها عمدتاً برای سامانده های آبرسان، فاضلاب، تاسیسات تهویه مطبوع، گرمایش خورشیدی و صنایع کشتی سازی کاربرد دارند. این لوله ها به رنگ سبز در بازار موجود هستند.
ویژگی های لوله پنج لایه و تک لایه
لوله های پنج لایه و تک لایه دارای ویژگی های مشترک و متفاوتی هستند که در این بخش به آنها اشاره می کنیم.
-
مقاومت در برابر فشار: لوله های پنج لایه به دلیل داشتن لایه آلومینیوم در مرکز خود، قادر به تحمل فشار بالای آب و گاز هستند. برخلاف لوله های تک لایه که تحت فشار خم شده و نشت می کنند، لوله های پنج لایه شکل خود را حفظ می کنند و نشت نمی شوند.
-
عدم نفوذپذیری اکسیژن : لوله های پنج لایه به دلیل داشتن لایه آلومینیوم، جلوگیری از نفوذ اکسیژن به درون سیستم آب رسان را فراهم می کنند. این خصوصیت باعث محافظت از سیستم آب رسان در برابر خوردگی، رسوب، رشد جلبک و تغیر رنگ آب مصرف شده می شود. لوله های تک لایه به دلیل عدم داشتن این خصوصیت، در برابر این عوامل حساس هستند.
-
انعطاف پذیری: لوله های پنج لایه به دلیل داشتن لایه PEX، قابل انعطاف و خم شدن هستند. این خصوصیت باعث کاهش نیاز به اتصالات و شیرآلات در مسیر لوله کشی می شود و هزینه نصب و تعمیر را کاهش می دهد. همچنین امکان استفاده لوله های پنج لایه در فضاهای محدود و پیچیده را فراهم می کند. لوله های تک لایه نسبت به لوله های پنج لایه کمتر انعطاف پذیر هستند و نیاز به برش و جوش بیشتری دارند.
-
سهولت نصب: لوله های پنج لایه به دلیل سبک بودن، قابل برش و جوش شدن هستند. برای نصب لوله ها نیاز به ابزار و تجهیزات خاصی نیست و با استفاده از اتصالات فشاری یا جوشی می توان آنها را به یکدیگر متصل کرد. نصب لوله های پنج لایه سریع و آسان است و زمان و نیروی کار را صرفه جویی می کند. لوله های تک لایه نیز به دلیل سبک بودن و قابلیت جوش شدن، نصب آسانی دارند اما نیاز به برش دقیق تر و اتصالات بیشتری دارند.
-
کارایی بالا: لوله های پنج لایه به دلیل داشتن سطح داخلی صاف، افت فشار در آنها کم است و باعث افزایش جریان آب و گاز می شود. همچنین این لوله ها دارای عایق حرارتی خوبی هستند و از اتلاف انرژی در سامانده گرمایش و خنک کاری جلوگیری می کنند. لوله های تک لایه نیز به دلیل سطح صاف خود، جریان خوبی را ارائه می دهند اما عایق حرارتی ضعیف تری هستند و ممکن است در برابر دماهای بالا گسترش یابند.
مزایا و معایب لوله پنج لایه و تک لایه
لوله های پنج لایه و تک لایه علاوه بر ویژگی های فوق، مزایا و معایب خاص خود را نیز دارند که در این بخش به آنها اشاره می کنیم.
-
مزایا: لوله های پنج لایه نسبت به لوله های تک لایه مزایای زیر را دارند:
-
مقاومت در برابر خوردگی: لوله های پنج لایه به دلیل عدم نفوذپذیری به اکسیژن، در برابر خوردگی مقاوم هستند و عمر طولانی تری دارند. لوله های تک لایه در معرض اکسیداسیون قرار گرفته و با زمان خورده شده و ضعف می یابد
-
مقاومت در برابر دما: لوله های پنج لایه به دلیل داشتن لایه PEX، مقاومت بالایی در برابر دماهای بالا و پایین دارند و از تغییر شکل جلوگیری می کنند. لوله های تک لایه در برابر دماهای بالا گسترش یابند و در برابر دمای های پایین شکننده می شوند
-
مقاومت در برابر آتش: لوله های پنج لایه به دلیل داشتن لایه آلومینیوم، در برابر آتش و حرارت مقاوم هستند و از انتشار آتش جلوگیری می کنند. لوله های تک لایه در معرض آتش ذوب شده و از انتشار آتش کمکی نمی کنند.
-
معایب: لوله های پنج لایه نسبت به لوله های تک لایه دارای معایبی می باشند که در بخش زیر به آن اشاره کردیم :
-
-
قیمت بالاتر: لوله های پنج لایه به دلیل فرآیند تولید پیچیده تر و استفاده از مواد با کیفیت بالاتر، قیمت بالاتری نسبت به لوله های تک لایه دارند این قیمت بالاتر ممکن است باعث کاهش تقاضا و رقابت پذیری این نوع لوله شود.
-
حساسیت به نور: لوله های پنج لایه به دلیل داشتن لایه PEX، در برابر نور خورشید حساس هستند و ممکن است رنگ و خواص خود را از دست بدهند. به همین دلیل، این نوع لوله ها را نباید در معرض نور خورشید قرار داد
خلاصه
لوله های پنج لایه و تک لایه دو نوع از لوله های پلیمری هستند که در سیستم های مختلف کاربرد دارند این دو نوع لوله با وجود شباهت های زیاد، تفاوت های قابل توجهی نیز دارند که در این مقاله به آنها اشاره کردیم. به طور کلی، می توان گفت که لوله های پنج لایه نسبت به لوله های تک لایه مزایا و معایب خاص خود را دارند.