اتصالات لوله سفید یا همان لوله تک لایه، جزو اتصالات پلیمری هستند که برای انتقال آب و سایر مایعات در سیستمهای تاسیساتی استفاده میشوند. این اتصالات دارای مزایا و کاربردهای متعددی هستند که در این مقاله به آنها پرداخت خواهیم کرد.
انواع اتصالات تک لایه بستگی به شکل، اندازه و کاربرد آنها دارد. برخی از انواع رایج این اتصالات عبارتند از:
-
بوشن: قطعهای است که دو سر آن دارای سوراخ هستند و برای اتصال دو لوله با قطر یکسان به کار میروند. بوشن تبدیل نوعی بوشن است که دو سر آن با قطرهای مختلف هستند و برای اتصال دو لوله با قطرهای مختلف به کار میروند.
-
زانو: قطعهای است که شکل زاویهدار دارد و برای تغییر جهت لوله به کار میروند. زانو 90 درجه نوعی زانو است که زاویه بین دو سر آن 90 درجه است و برای تغییر جهت لوله به صورت عمودی یا افقی به کار میروند. زانو 45 درجه نوعی زانو است که زاویه بین دو سر آن 45 درجه است و برای تغییر جهت لوله به صورت خمیده به کار میروند.
-
سه راه: قطعهای است که سه سر آن دارای سوراخ هستند و برای شاخه کردن لوله به کار میروند. سه راه تبدیل نوعی سه راه است که حداقل یک سر آن با قطر مختلف از دو سر دیگر هست و برای شاخه کردن لوله با قطر مختلف به کار میروند.
-
چهار راه: قطعهای است که چهار سر آن دارای سوراخ هستند و برای شاخه کردن لوله به صورت صلیب شکل به کار میروند.
-
شیر: قطعهای است که باز و بست شدن جریان آب را کنترل میکند. انواع مختلفی از شیرها وجود دارند که بر اساس نحوه کارکرد، شکل و جنس آنها تفاوت دارند. مثلا شیر فلکه نوعی شیر است که با چرخاندن یک دسته فلکهای را باز و بسته میکند. شیر مخلوط نوعی شیر است که با چرخاندن یک دسته دمای و فشار آب را تنظیم میکند.
-
درپوش: قطعهای است که یک سر آن دارای سوراخ و سر دیگر آن بسته است و برای بستن انتهای لوله به کار میروند.
-
فلنج: قطعهای است که دو سر آن دارای چندین سوراخ برای پیچ و مهره هستند و برای اتصال دو لوله به صورت پیچیده به کار میروند.
مزایای اتصالات لوله سفید
اتصالات لوله سفید نسبت به اتصالات فلزی، دارای برخی مزایای قابل توجهی هستند که عبارتند از:
-
وزن کم: این اتصالات به دلیل جنس پلاستیکی خود، وزن بسیار کمتری نسبت به اتصالات فلزی دارند. این ویژگی باعث میشود که نصب و حمل و نقل آنها بسیار آسانتر باشد.
-
مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی: این اتصالات به دلیل عدم وجود عناصر فلزی در ترکیب خود، در مقابل عوامل خورنده و زنگ زننده مقاوم هستند. این ویژگی باعث میشود که عمر مفید و کارایی آنها بالاتر باشد.
-
سطح صاف و یکدست: سطح داخلی این اتصالات بسیار صاف و یکدست است و هیچ گونه ناهمواری یا پوستهپوسته شدگی ندارد. این ویژگی باعث میشود که جریان سیالات در آنها روانتر باشد و فشار آب را کاهش ندهد.
-
قابل تحمل دمای بالا: این اتصالات تا دمای 90 درجه سانتیگراد قابل تحمل هستند و برای استفاده در سیستمهای آب گرم مناسب هستند. البته برخی از این اتصالات با استفاده از مواد تقویت کننده، مانند فایبر گلاس، مقاومت خود را در برابر دمای بالاتر نیز افزایش دادهاند.
-
قابل تحمل فشار بالا: این اتصالات به دلیل داشتن جدار ضخیم و استحکام بالا، قادر به تحمل فشار بالای سیالات هستند. البته بسته به نوع جنس و روش جوشکاری، فشار قابل تحمل آنها متفاوت است.
-
قابل تحمل شوک حرارتی: این اتصالات به دلیل داشتن خاصیت انعطافپذیری، قادر به تحمل تغییرات ناگهانی دما هستند. این ویژگی باعث میشود که این اتصالات در برابر شوک حرارتی شکسته نشوند و ترک نخورند.
-
قابل تحمل ترکیبات شیمیایی: این اتصالات به دلیل داشتن جنس پلاستیکی، در مقابل ترکیبات شیمیایی و اسیدی مقاوم هستند. این ویژگی باعث میشود که این اتصالات برای جابجایی مواد شیمیایی در بخشهای صنعتی مناسب باشند.
-
بهداشتی و بو ندار: این اتصالات به دلیل داشتن جنس پلاستیکی، به شکل بهداشتی تولید میشوند و هیچ گونه بو یا طعم نامطبوع ندارند. این ویژگی باعث میشود که این اتصالات برای استفاده در سیستمهای آب آشامیدنی مناسب باشند.
کاربردهای اتصالات لوله سفید
اتصالات لوله سفید در کاربردهای مختلف و گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند که عبارتند از:
-
سیستمهای لولهکشی آب آشامیدنی: این اتصالات به دلیل داشتن خواص بهداشتی، بو ندار، قابل تحمل فشار و دمای بالا، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی آب آشامیدنی مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن سطح صاف و یکدست، جرم گیر و رسوب گیر نمیشوند و کاهش فشار آب را جلوگیر میکنند.
-
سیستمهای لولهکشی آب گرم: این اتصالات به دلیل داشتن قابل تحمل دمای بالا، شوک حرارتی و خوردگی، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی آب گرم مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن خواص عایق حرارت، کاهش مصرف انرژی را به همراه دارند.
-
سیستمهای لولهکشی فاضلاب: این اتصالات به دلیل داشتن قابل تحمل فشار بالا، خوردگی و ترک خوردگی، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی فاضلاب مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن قابل تحمل ترکیبات شیمیایی و اسیدی، در برابر آسیبهای ناشی از فاضلاب مقاوم هستند.
-
سیستمهای لولهکشی گاز: این اتصالات به دلیل داشتن قابل تحمل فشار بالا، شوک حرارتی و خوردگی، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی گاز مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن خواص ضد انفجار و ضد آتش، در برابر خطرات ناشی از گاز مقاوم هستند.
-
سیستمهای لولهکشی صنعتی: این اتصالات به دلیل داشتن قابل تحمل فشار بالا، دمای بالا، خوردگی و ترک خوردگی، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی صنعتی مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن قابل تحمل ترکیبات شیمیایی و اسیدی، برای جابجایی مواد شیمیایی و حساس در بخشهای صنعتی مناسب هستند.
-
سیستمهای لولهکشی کشاورزی: این اتصالات به دلیل داشتن قابل تحمل فشار بالا، خوردگی و ترک خوردگی، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی کشاورزی مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن قابل تحمل ترکیبات شیمیایی و اسیدی، برای جابجایی کود و سموم کشاورزی در بخشهای کشاورزی مناسب هستند.
-
سیستمهای لولهکشی آبیاری: این اتصالات به دلیل داشتن قابل تحمل فشار بالا، خوردگی و ترک خوردگی، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی آبیاری مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن قابل تحمل ترکیبات شیمیایی و اسیدی، برای جابجایی آب و مواد مغذی در بخشهای آبیاری مناسب هستند.
-
سیستمهای لولهکشی حرارت مرکزی: این اتصالات به دلیل داشتن قابل تحمل دمای بالا، شوک حرارتی و خوردگی، برای استفاده در سیستمهای لولهکشی حرارت مرکزی مناسب هستند. همچنین به دلیل داشتن خواص عایق حرارت، کاهش مصرف انرژی را به همراه دارند.
نحوه نصب و جوشکاری اتصالات لوله سفید
اتصالات لوله سفید با استفاده از روشهای مختلف جوشکاری به یکدیگر متصل میشوند. روشهای جوشکاری اتصالات لوله سفید عبارتند از:
-
جوشکاری الکتروفیوژن: در این روش، از یک دستگاه الکتروفیوژن استفاده میشود که با تولید جریان الکتریسیته، دمای بین دو قطعه لوله را بالا میبرد و باعث ذوب شدن و ادغام آنها میشود. این روش برای اتصالات لولههای با قطر بزرگ مناسب است.
-
جوشکاری سوکت: در این روش، از یک دستگاه سوکت استفاده میشود که با تولید حرارت، دمای سر دو قطعه لوله را بالا میبرد و باعث ذوب شدن و ادغام آنها میشود. این روش برای اتصالات لولههای با قطر کوچک مناسب است.
-
جوشکاری بات: در این روش، از یک دستگاه بات استفاده میشود که با تولید حرارت، دمای سطح دو قطعه لوله را بالا میبرد و باعث ذوب شدن و ادغام آنها میشود. این روش برای اتصالات لولههای با قطر متوسط مناسب است.
برای نصب و جوشکاری اتصالات لوله سفید، باید به نکات زیر توجه کرد:
-
انتخاب دستگاه مناسب: باید دستگاه جوشکاری را براساس نوع و قطر لولهها و شرایط محل نصب انتخاب کرد. همچنین باید دستگاه را قبل از استفاده، تنظیم و تست کرد.
-
پاک کردن سطح لولهها: باید سطح لولههای قابل جوشکاری را با استفاده از پارچه خشک و تمیز، از گرد و خاک و چربی پاک کرد. همچنین باید سطح لولهها را با استفاده از یک تیغه تراش، از نوک تا گردنه آنها، به صورت موازی با محور لوله، تراشید تا سطح صاف و یکنواخت شود.
-
قرار دادن لولهها در دستگاه: باید لولههای قابل جوشکاری را در دستگاه جوشکاری قرار داد و با استفاده از پیچهای فشاری، آنها را به دستگاه محکم کرد. همچنین باید از همخوانی و همسطحی لولهها در دستگاه اطمینان حاصل کرد.
-
انجام عمل جوشکاری: باید دستگاه جوشکاری را روشن کرد و زمان و دمای مورد نیاز را براساس نوع و قطر لولهها تنظیم کرد. سپس باید منتظر ماند تا دستگاه به دمای مورد نظر برسد و عمل جوشکاری را شروع کند. در طول عمل جوشکاری، نباید لولهها را حرکت داد یا فشار داد.
-
خنک کردن لولهها: بعد از پایان عمل جوشکاری، باید دستگاه جوشکاری را خاموش کرد و منتظر ماند تا لولههای جوش خورده به طور کامل خنک شوند. سپس باید لولههای خنک شده را از دستگاه جوشکاری جداسازی کرد و از وضعیت جوش آنها اطمینان حاصل کرد.
-
آزمایش فشار لولهها: بعد از نصب و جوشکاری اتصالات لوله سفید، باید آزمایش فشار لولهها را انجام داد تا از بستگی و عدم نشت آنها مطمئن شد. برای این منظور، باید یک دستگاه آزمایش فشار را به سیستم لولهکشی متصل کرد و با استفاده از هوا یا آب، فشار مورد نظر را به لولهها اعمال کرد. سپس باید منتظر ماند تا دستگاه نتیجه آزمایش را نشان دهد. اگر فشار لولهها پایدار باقی ماند، به معنی بستگی و عدم نشت آنها است.